Dlaczego pijemy herbatę?

Pijemy bo lubimy, dla towarzystwa, dla zdrowia, z przyzwyczajenia, bo wszyscy, często nawet nie wiemy dlaczego. Może nie uświadamiamy sobie powodu, dla którego tak jest, nie myślimy nad tym co jest oczywiste.

Historia herbaty

Ażeby dobrze poznać przyczynę, dla której świat oszalał na punkcie herbaty warto dowiedzieć się czegoś więcej o niej samej. Korzenie herbacianej rośliny sięgają do czasów 2737 roku p. n. e., kiedy to w Chinach cesarz , Szen Jung , zielarz i uczony , wypoczywał pod drzewem dzikiej herbaty. Niespodziewanie wiatr porwał kilka listków i strącił je do dzbana z wodą zmieniając ją w napar herbaciany, który oczarował swym smakiem cesarza.
Indyjska przypowieść głosi z kolei odkrycie herbaty przez mnicha Bodhidharmę, który oddając się wieloletnim bezsennym medytacjom , zerwał kilka listków herbaty i zaczął je żuć czując przypływ energii i orzeźwienia.
Japończycy z kolei znają inne zakończenie przypowieści o Bodhidharmie. Zmęczenie , które dopadło mnicha było tak silne , że postanowił on wyciąć sobie powieki . Następnie rzucił je na ziemię , a w tym miejscu wyrósł krzew herbaciany. Mnich zerwał z niego kilka listków i żując przepędził zmęczenie.
Pierwsze pisemne wzmianki o herbacie pochodzą dopiero z III wieku p. n. e. i traktują herbatę jako lek i środek wzmacniający.
Dopiero w III wieku n. e. rolnicy zaczęli sadzić krzaki herbaciane i z czasem rozwinęło się suszenie liści i przetwórstwo.
Popularność herbaty wzrosła gwałtownie w ciągu IV i V wieku kiedy to zaczęły powstawać nowe plantacje.
Garncarze , handlarze srebrem i złotnicy zaczęli sprzedawać kosztowne, elegancje zestawy do herbaty , które stały się symbolem bogactwa.
Lata dynastii Tang to ,,złoty wiek” herbaty , którą zaczęto pić również dla przyjemności a podawanie herbaty przekształciło się w ceremoniał.
Do czasów przejęcia panowania przez dynastię Ming (1368-1644 n. e) w Chinach produkowano wyłącznie zieloną herbatę . Następnie właściciele plantacji wyprodukowali dwa nowe rodzaje herbaty – tak zwaną czarną herbatę i herbatę o aromacie kwiatowym.
Chińczycy strzegli swojej tajemnicy dość długo. Dopiero ok. 803 roku n. e. mnich , Dengyo Daishi przywiózł pierwsze nasiona rośliny herbacianej do Japonii , które zabrał z Chin. Na dobre w Japonii herbata pojawiła się ok. XII wieku , kiedy po okresie napiętych stosunków między Japonią a Chinami i okresie niełaski w jakim znalazła się herbata , nasiona tej rośliny wróciły za sprawą japońskiego mnicha , na dwór cesarski. W Japonii narodziła się ceremonia picia herbaty, zwana Cha no yu Droga Herbaty , która do dziś kultywowana jest w tym kraju. Jest to rodzaj ścisłego rytuału ze sztywnymi regułami czynności, których celem jest osiągnięcie stanu odnowy duchowej i harmonii ze światem.

Herbata w Europie

Mogło by się wydawać, że liście herbaty do Europy trafiły przez Wielką Brytanię .Tymczasem liście herbaty na Stary Kontynent przywieźli na swoich statkach Holendrzy na początku XVII wieku i rozprowadzali dalej do Włoch, Francji, Niemiec i Portugalii. Do Anglii herbata trafiła za sprawą właściciela sklepu w Londynie w 1658 roku, jednak napój zadomowił się na dobre dopiero po ślubie króla Karola II z księżniczką Katarzyną Braganzą z Portugalii , która przywiozła w posagu skrzynie herbaty. Ze względu jednak na wysoką cenę herbata uchodziła za napój ludzi z wyższych sfer. Moda na herbatę rozwinęła się szczególnie w połowie XIX wieku za sprawą księżnej Bedford, która rozpowszechniła zwyczaj picia popołudniowej herbaty – słynne five o'clock. Moda na spotkania przy herbacie przetrwała do dziś, mimo że nie według dziewiętnastowiecznego protokołu.
Na początku XVII wieku herbata pojawiła się w Rosji jako dar cesarza Chin dla cara Aleksandra, a w 1698 roku rozpoczął się regularny handel między tymi państwami.
Zwyczaj picia herbaty w szklankach narodził się w Rosji. Rosjanie zamiast słodzić herbatę , biorą do ust kostkę cukru. Od XVIII wieku w Rosji zaczęto wykorzystywać samowary do zaparzania herbaty.
W Polsce herbata pojawiła się w XVII wieku , choć jej upowszechnienie zawdzięczamy wymianie handlowej z Anglią w XVIII wieku. W XIX wieku wojska rosyjskie sprowadziły do Polski samowary, co przyczyniło się do wzrostu popularności herbaty.

Etymologia i świadomość obecności herbaty

Napój herbaciany przez lata traktowany był jako środek leczniczy, a sama herbata jako lecznicze ziele. Według etymologii Polska nazwa herbaty pochodzi od dwóch łacińskich wyrazów herba thea (,,ziele herbaciane'') z akcentem na znaczenie pierwszej części nazwy ,,ziele''. Kulturowy przekaz podawany z pokolenia na pokolenie zaowocował tradycją, nad którą nikt już nie dywaguje. To, nie kto inny, jak nasze babki, mamy podawały nam herbatę jako środek na przeziębienie (wersja z miodem, czosnkiem, cytryną - różne opcje), ból głowy ( herbata czarna), kaca (klasyczna bez dodatków), złe samopoczucie (czerwona oraz czarna herbata), kłopoty z żołądkiem (klasyczna czarna), czy brak pokarmu w przypadku karmiących matek (czarna z mlekiem).Do dziś sami często widząc kogoś z bliskich, kto niekoniecznie dobrze się czuje proponujemy ,, zrobię Ci herbaty'' lub po prostu mówimy ,, napij się herbaty''. Samo słowo herbata zyskało na znaczeniu, ponieważ zwykliśmy nazywać herbatą wszystko co zalewamy wrzącą wodą, bez względu na to, czy zaparzamy liście mięty, kwiat hibiskusa, czy korę drzewa np. lapacho.
Tradycja picia herbaty wspierana przez wydarzenia minionych epok np. słynne Boston Tea Party (wyrzucenie ładunku herbaty do wody na znak protestu Ameryki wobec Wielkiej Brytanii zaowocowało utworzeniem Stanów Zjednoczonych Ameryki) i ludzi, którzy zapisali się na kartach herbacianej historii jak Thomas Twining – twórca pierwszej na świecie herbaciarni, Thomas Lipton popularyzator czy Thomas Sullivan twórca herbacianych torebek utwierdzają w przekonaniu o wszechobecności herbaty w naszym życiu.

Również i nasz kraj nie oparł się wpływom herbacianym i zwyczajowi picia herbaty, mimo niewytworzonej narodowej tradycji jaką posiadają Japończycy, Chińczycy czy Anglicy. Chętnie sięgamy po nowości herbaciane , z większą świadomością i wiedzą na temat właściwości herbaty dobieramy dla siebie najodpowiedniejsze gatunki. Odnajdujemy w nich zdrowy styl życia, przyjemność spotkania z przyjaciółmi, chwilę wytchnienia w ciągu dnia pracy lub przywołujemy wspomnienia z dzieciństwa, podróży ukryte w smaku i aromacie herbaty. To wszystko tworzy odpowiedź na pytanie, dlaczego pijemy herbatę ? Bo chcemy.